فقه القیادة 81

یکشنبه 7/11/1403-25رجب 1446-26ژانویه 2025-درس 81 فقه رهبری سازمانی – شرائط و وموانع – جهاد وضد آن نکول

مساله71: مدیران در مقام ادای وظیفه رهبری سازمانی باید به گونه جهادی  عمل کنند با نیت قرب به خداوند تبارک و تعالی در قالب جهاد با مال ،جان و زبان   تا  در کارکنان تابع خود انگیزش ایجاد نمایند واز هر گونه نکول از مدیریت جهادی اجتناب کنند .

شرح مساله :معلوم شد که جنود عقل و جهل به عنوان شرائط و موانع اثر بخشی وظیفه رهبری سازمانی مدیران عمل میکنند و مدیریت رفتار سازمانی با رکنیت رهبری مدیر به اثر انگیزش با ابزار نفوذ وهدایت عادلانه و عالمانه منجر میشوند . طمع و ضد آن یاس آخرین از این جنود بودند که احکام وضعی و تکلیفی شرعی آنها مورد استنباط  قرار گرفت حال نوبت به” الْجِهَادُ وَ ضِدَّهُ النُّکُولَ” یعنی جهاد کردن و ضد آن فرار از جهاد؛

جهاد از جهد به معنای طاقت ،وسع ومشقت است یعنی اعمال نیرو و تحمل سختی و مشقت است استفراغ وسع وطاقت را جهاد میگویند یعنی از هیچ تلاشی فرو گذار نکردن و تمام طاقت خود را صرف کردن. جهاد را به سه دسته اصغر ،اکبر و کبیر تقسیم میکنند جهاد با اعداء در میادین نبرد اصغر و جهاد با نفس و تدبیر آن و مدیریت آن جهاد اکبر و کوشش برای تبیین دین با زبان وبیان و هنر و قلم و …را جهاد کبیر مینامند که همراه عدم اطاعت از دشمن است لقوله تعالی لاتطع الکفار و جاهدهم به جهادا کبیرا . و قوله ص قضوا الجهاد الاصغر و بقی علیهم الجهاد الاکبر ”  ربما جهاد حق الجهاد یعنی هر سه جهاد در راه خدا باشد لعموم قوله تعالی :” جاهدوا فی الله حق جهاده” جهاد مشهور در کنار حج از فروع دین است یعنی از عبادات است که نیاز به قصد قربت دارد فی سبیل الله است نوعی جان فشانی است در هر زمینه که مصداق بارز آن جهاد نظامی است که به معنای دفاع آمده است البته عنوان کتاب جهاد یا دفاع در جوامع فقهی جایگاه والایی در جوامع فقهی  وروایی دارد که شامل جهاد النفس هم هست که افضل و اکبر جهاد هاست  جهاد در قرآن نوعا در کنار هجرت و ایمان است کقوله تعالی :” الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیل الله باموالهم و انفسهم فی سبیل الله اعظم درجه عندالله اولئک هم الفائزون ” گویا لازمه  جهاد هجرت از تن و وطن و نفس و منزل  است برای بقای اسلام  و دفاع از آن. هجرتی که مبتنی بر ایمان است.

جهاد واجب است تکلیفا لظهور قوله تعالی :” جاهدوا فی الله”و” جاهدهم” “جاهد الکفار …” و فی سبیل الله است وضعا یعنی جهاد صحیح ،مقبول یا کامل  جهاد در راه خداست لقوله تعالی :” الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا” وقتی حرکت در راه خدا را در نیت داشته باشید خدا راهها را نشان میدهد . بدون شروع جهاد راهی نشان داده نمیشود  اطلاق امر ظاهر در هرسه نوع جهاد به عنوان مامور به است  یعنی اصغر ،اکبر و کبیر فافهم .

در سازمان از فرهنگ سازمانی جهاد به عنوان فرهنگ مطلوب شرع یاد کرده ایم  که پشتوانه رفتار سازمانی جهادی و مجاهدانه است  بویژه در رهبری رفتاری مدیر در سازمان و فرا سازمان رفتار مجاهدانه او باعث انگیزش جهادی در مدیریت کارکنان است لذا به حق مدیریت جهادی به عنوان برترین مدیریت  ارزشی  شائع شده است یعنی مدیریتی به دور از هر نوع بوروکراسی  مدیریتی فارغ از دستمزد ،دستور و اجبار  بلکه مدیریت خود جوش برای ابتغاء مرضات الله که همان جهاد فی سبیل الله است در ابعاد نفس منزل سازمان و جامعه و… ( والله العالم”

فتحصل : مدیران در مقام ادای وظیفه رهبری سازمانی باید به گونه جهادی  عمل کنند با نیت قرب به خداوند تبارک و تعالی در قالب جهاد با مال ،جان و زبان   تا  در کارکنان تابع خود انگیزش ایجاد نمایند .