فقه التمکین 191

3شنبه 5/6/1403-22صفر 1446- 27اوت 2024 – درس 191فقه توان مندسازی – پردازش نظریه توانمندسازی –شهداد

مساله : نظریه توانمندسازی بر چه مبانی استوار است؟3 .

شرح مساله : گفته شد : بعد از 188 درس فقه فتوایی توانمندسازی خوب است تا نوبت 200 به پردازش نظریه و نظام توانمندسازی ولو به شکل اجمالی همت کنیم و تفصیل آن را به کارگروه مربوطه در پژوهشکده مدیریت اسلامی بنیاد محول نماییم مخصوصا که اصول نظریه پردازی هم تا حدودی در اصول فقه الاداره پیش رفت داشته است .و روش کشف این نظریه همان روش کشف فتاوای باب است . لذا اول به قرآن می پردازیم تا زیرساخت های وحیانی نظریه مذکوره را آشنا شویم  از دسته اول که آیات قوت است شروع کردیم که خود حاوی چند قسم بود تمامی اقسام را مرور نمودیم  که با عناوین ذیل مشخص شدند  که هر عنوان یک مبنای وحیانی در نظریه توانمندسازی است :

الف:خداقوی است

ب- خدا قوت وقدرت می دهد :

ج-قوی شدن یک تکلیف عمومی است :

دال –مقامات باید قوی باشند

ه –توان بخش باید توانا باشد:

واو: دشمنان قوی در مقابل قوت خدا  مغلوبند و عبرت

زا- توحید در قوت

ح_ نوسان قوت وضعف

ط- مدیریت قوت

ی-سازمان قوی

ک-زوال قوت

در این نوبت به دسته دوم یعنی آیات قدرت تفطن و تفقه میکنیم

فقه القرآن

دسته دوم آیات قدرت

از 67 آیه قدرت 31 آیه حاوی (ان الله علی کل شیئ قدیر ) است و یک آیه ان الله علی کل شیء مقتدرا است

باید گفت که قوت مبنای قدرت و اقتدار اعمال قدرت است یا قدرت مندی و توان مندی است .

در نتیجه اول باید قوی بود با قوت منحصره ربانی. قوت قدرت می آورد  و قدرت اگر شکر شود و اعمال شود به اقتدار می انجامد و فرد قوی و قادر را مقتدر میکند .

آیات پر تکرار ( ان الله علی کل شیئ قدیر ) نشان میدهد که  قدرت مطلقه از آن خداوند است هیج چیز از دائره و قلمرو قدرت او خارج نیست ضمن این که (الله علی کل شیئ مقتدرا )[1] نشان میدهد که خداوند قدرت خود را اعمال میکند وقدرتمند است[2] و عزیز مقتدر[3] است ملیک مقتدر[4] است

نتیجه  مثلث قوت قدرت و اقتدار تماما  در انحصار خداست ناشی از توحید صفات یا ذات  و بندگان و خلفاء خداوند در زمین اگر دنبال قدرت هستند  مایل به توانایی و توانمندی هستند  تنها راهش استعانت از خدای قوی قادر[5] و مقتدر است و الا نامشروع است یا ضعف است  وقدرت نمایی [6]است ( کل قوی غیره ضعیف )[7]

داستان توان مندسازی هم همین گونه است یعنی توانمندساز و توان پذیر هر دو باید به این اعتقاد باشند که تنها توانا خداست  و باید از او قدرت خواست  که ادعیه با این مضمون متوفر است در جوامع دعایی ما .(ادامه دارد )

[1] الكهف : 45 وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ وَ كانَ اللَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مُقْتَدِراً

[2] الزخرف : 42 أَوْ نُرِيَنَّكَ الَّذي وَعَدْناهُمْ فَإِنَّا عَلَيْهِمْ مُقْتَدِرُونَ

[3] القمر : 42 كَذَّبُوا بِآياتِنا كُلِّها فَأَخَذْناهُمْ أَخْذَ عَزيزٍ مُقْتَدِرٍ

[4] القمر : 55 في‏ مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَليكٍ مُقْتَدِرٍ

[5] الأنعام : 37 وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلى‏ أَنْ يُنَزِّلَ آيَةً وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ

الأنعام : 65 قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ

الإسراء : 99 أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ قادِرٌ عَلى‏ أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَ جَعَلَ لَهُمْ أَجَلاً لا رَيْبَ فيهِ فَأَبَى الظَّالِمُونَ إِلاَّ كُفُوراً

الأنبياء : 87 وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنادى‏ فِي الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمينَ

المؤمنون : 18 وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّا عَلى‏ ذَهابٍ بِهِ لَقادِرُونَ

المؤمنون : 95 وَ إِنَّا عَلى‏ أَنْ نُرِيَكَ ما نَعِدُهُمْ لَقادِرُونَ

يس : 81 أَ وَ لَيْسَ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِقادِرٍ عَلى‏ أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ بَلى‏ وَ هُوَ الْخَلاَّقُ الْعَليمُ

القيامة : 4 بَلى‏ قادِرينَ عَلى‏ أَنْ نُسَوِّيَ بَنانَهُ

القيامة : 40 أَ لَيْسَ ذلِكَ بِقادِرٍ عَلى‏ أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتى‏

[6] يونس : 24 إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَ الْأَنْعامُ حَتَّى إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّيَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَيْها أَتاها أَمْرُنا لَيْلاً أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصيداً كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ

إبراهيم : 18 مَثَلُ الَّذينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ كَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ في‏ يَوْمٍ عاصِفٍ لا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلى‏ شَيْ‏ءٍ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعيدُ

النحل : 75 ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْداً مَمْلُوكاً لا يَقْدِرُ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ وَ مَنْ رَزَقْناهُ مِنَّا رِزْقاً حَسَناً فَهُوَ يُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَ جَهْراً هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ

النحل : 76 وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً رَجُلَيْنِ أَحَدُهُما أَبْكَمُ لا يَقْدِرُ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ وَ هُوَ كَلٌّ عَلى‏ مَوْلاهُ أَيْنَما يُوَجِّهْهُ لا يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوي هُوَ وَ مَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ هُوَ عَلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ

الفتح : 21 وَ أُخْرى‏ لَمْ تَقْدِرُوا عَلَيْها قَدْ أَحاطَ اللَّهُ بِها وَ كانَ اللَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَديراً

الحديد : 29 لِئَلاَّ يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتابِ أَلاَّ يَقْدِرُونَ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ أَنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظيمِ

القلم : 25 وَ غَدَوْا عَلى‏ حَرْدٍ قادِرينَ

البلد : 5 أَ يَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ

[7][7][7] نهج البلاغة (للصبحي صالح) / 96 / 65 و من خطبة له ع و فيها مباحث لطيفة من العلم الإلهي ….. ص : 96

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ تَسْبِقْ لَهُ حَالٌ حَالًا فَيَكُونَ أَوَّلًا قَبْلَ أَنْ يَكُونَ آخِراً وَ يَكُونَ ظَاهِراً قَبْلَ أَنْ يَكُونَ بَاطِناً كُلُّ مُسَمًّى بِالْوَحْدَةِ غَيْرَهُ قَلِيلٌ وَ كُلُّ عَزِيزٍ غَيْرَهُ ذَلِيلٌ وَ كُلُّ قَوِيٍّ غَيْرَهُ‏ ضَعِيفٌ‏ وَ كُلُّ مَالِكٍ غَيْرَهُ مَمْلُوكٌ وَ كُلُّ عَالِمٍ غَيْرَهُ مُتَعَلِّمٌ وَ كُلُّ قَادِرٍ غَيْرَهُ يَقْدِرُ وَ يَعْجَزُ وَ كُلُّ سَمِيعٍ غَيْرَهُ يَصَمُ‏ 590 عَنْ لَطِيفِ الْأَصْوَاتِ وَ يُصِمُّهُ كَبِيرُهَا وَ يَذْهَبُ عَنْهُ مَا بَعُدَ مِنْهَا وَ كُلُّ بَصِيرٍ غَيْرَهُ يَعْمَى عَنْ خَفِيِّ الْأَلْوَانِ وَ لَطِيفِ الْأَجْسَامِ وَ كُلُّ ظَاهِرٍ غَيْرَهُ [غَيْرُ بَاطِنٍ‏] بَاطِنٌ وَ كُلُّ بَاطِنٍ غَيْرَهُ غَيْرُ ظَاهِرٍ لَمْ يَخْلُقْ مَا خَلَقَهُ لِتَشْدِيدِ سُلْطَانٍ وَ لَا تَخَوُّفٍ مِنْ عَوَاقِبِ زَمَانٍ وَ لَا اسْتِعَانَةٍ عَلَى نِدٍّ 591 مُثَاوِرٍ 592 وَ لَا شَرِيكٍ مُكَاثِرٍ 593 وَ لَا ضِدٍّ مُنَافِرٍ 594 وَ لَكِنْ خَلَائِقُ مَرْبُوبُونَ‏ 595 وَ عِبَادٌ دَاخِرُونَ‏ 596 لَمْ يَحْلُلْ فِي الْأَشْيَاءِ فَيُقَالَ هُوَ [فِيهَا] كَائِنٌ وَ لَمْ يَنْأَ 597 عَنْهَا فَيُقَالَ هُوَ مِنْهَا بَائِنٌ‏ 598 لَمْ يَؤُدْهُ‏ 599 خَلْقُ مَا ابْتَدَأَ وَ لَا تَدْبِيرُ مَا ذَرَأَ 600 وَ لَا وَقَفَ بِهِ عَجْزٌ عَمَّا خَلَقَ وَ لَا وَلَجَتْ‏ 601 عَلَيْهِ شُبْهَةٌ فِيمَا قَضَى وَ قَدَّرَ بَلْ قَضَاءٌ مُتْقَنٌ وَ عِلْمٌ مُحْكَمٌ وَ أَمْرٌ مُبْرَمٌ‏ 602 الْمَأْمُولُ مَعَ النِّقَمِ الْمَرْهُوبُ مَعَ النِّعَمِ‏

و هر صاحب قدرتی‌ غیر او گاه توانا و گاه ضعیف،