فقه القیادة 2

دوشنبه 1403/6/19-5ربیع الاول 1446-9سپتامبر 2024-درس 2فقه القیاده (فقه رهبری سازمانی ) – مفهوم شناسی رهبری

مساله : حکم رهبری رفتاری

شرح مساله:معلوم شد رهبری سازمانی به دو نوع رهبری ساختاری و رهبری رفتاری تنویع میگردد رهبری ساختاری مربوط به محور نظم و رهبری رفتاری مربوط به محور انگیزش میشود رهبری ساختاری به عناوین هدایت ،هماهنگی و… معروف است که بحث آن انجام یافته هر جند نیاز به استیفاء دارد ولی رهبری رفتاری موضوع فقه الادراه سال جاری و جدید تحصیلی است که به حول و قوه الهی به آن مشغولیم و انشاءالله 200 درس خواهد شد .

در نوبت قبل گفته شد که رهبری رفتاری  متقوم به دو عنصر اصلی هدایت و نفوذ است نفوذ از درون به غرض هدایت از بیرون . تحقق نفوذ به عدالت ورزی و تحصل هدایت به دانش مندی و اندیشه ورزی است . با این تحقق و تحصل، انگیزش تولید خداهد شد در کارکنان وسازمانیان . لذا این رهبری سازمانی یک ضرورت است و از وظائف و واجبات اصلی مدیران به شمار میرود به حکم عقل و نقل .براین مدعا ادله ای اقامه میکنیم به شرح ذیل :

فقه اللغه

رهبری

/rahbari/

مترادف رهبری: امامت، پیشوایی، تمشیت، رهنمایی، زعامت، قیادت، ولایت

اقول :باید دید کدام یک از مفاهیم فوق مترادف رهبری رفتاری در سازمان است . بحث خواهیم کرد .منتظر باشید .

معنی انگلیسی:

leadership, guidance, headship, lead, leading, helm, leadership guidance

رهبری سازمانی عبارت است از تعیین نقشه برای رسیدن به هدفی به عنوان یک تیم یا سازمان که “پیروزی” نام دارد. و پویا، مهیج و الهام بخش است. با این وجود، در حالی که رهبران مسیر را تعیین می‌کنند، باید از مهارت‌های مدیریتی برای هدایت افراد خود به مقصد مناسب، به روشی روان و کارآمد استفاده کنند.

رهبری در یک سازمان، نقشی است که وظیفه آن عبارت است از:^[۳]

1. تبیین کردن چشم‌انداز سازمان
2. به اشتراک گذاشتن آن به نحوی که افراد مشتاقانه برای رسیدن به آن مشارکت کنند
3. فراهم کردن اطلاعات، دانش و متدهای مورد نیاز برای دسترسی به آن
4. ایجاد تعادل بین منافع متعارض ذی‌نفعان سازمان

برخی از صاحب‌نظران، رهبری را ارتباط بین گروهی از افراد می‌دانند که طی آن، یک نفر می‌کوشد دیگران را به سمت هدف مشخصی سوق دهد. همچنین به عبارت ساده‌تر می‌توان رهبری را فرایندی تعریف کرد که طی آن مدیریت سازمان می‌کوشد تا با ایجاد انگیزه و ارتباط مؤثر، کارکنان را از روی علاقه و میل به انجام وظایف سازمانی ترغیب کنند و رسیدن به اهداف سازمانی را تسهیل نمایند[1]

در عین حال، صاحب‌نظران معتقدند که رهبران، پیشاپیش گروه می‌ایستند و با استفاده از حداکثر توانایی‌های خود، به گروه کمک می‌کنند که به اهداف مورد نظر دست یابند[2]

رهبری یا پادشاهی هم یک حوزه تحقیق است و هم یک مهارت عملی که شامل توانایی یک فرد یا سازمان برای «رهبری» یا راهنمایی افراد، تیم‌ها یا کل سازمان است. در دیدگاه تخصصی دیدگاه‌های مختلف در خصوص رهبری وجود دارد. از بارزترین این تضادها در خصوص رهبری رویکردهای شرقی و غربی است و همچنین (در غرب) ایالات متحده در مقابل رویکردهای اروپایی دارای دیدگاه‌های متفاوتی در سطح کمتر است. محیط‌های دانشگاهی ایالات متحده، رهبری را «فرایندی از نفوذ اجتماعی می‌دانند که در آن فرد می‌تواند کمک و پشتیبانی دیگران را برای انجام یک کار مشترک ایجاد کند» تعریف می‌کند.[3]مطالعات مربوط به رهبری، نظریه‌هایی را در بر می‌گیرد که شامل صفات[4]تعامل موقعیتی، عملکرد، رفتار،^۴ قدرت، بینایی و ارزش‌ها، کاریزما و هوش در بین دیگران است[5]

اقول : این تعاریف و تعابیر نشان میدهد که رهبری ساختاری و رفتاری مورد اشاره قرار نگرفته است و شاهدنوعی خلط هستیم . و عمده تعریفات منطبق بر رهبری رفتاری است که بحث اصلی ما در سال جاری میباشد فافهم.

مترادف رهبری سازمانی؟

• امامت
• زعامت
• ولایت
• قیادت
• ……

پاسخ در درس بعد انشاءالله

[1] الوانی مدیریت عمومی

[2] کونتر اصول مدیریت

[3] منبع ژورنال

Chin, Roger (2015). “Examining teamwork and leadership in the fields of public administration, leadership, and management”. Team Performance Management. 21 (3/4): 199–216. doi:10.1108/TPM-07-2014-0037.

 Chemers, M. (1997). An integrative theory of leadership. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers. ISBN 978-0-8058-2679-1.

[4]  Locke et al. 1991

[5]  Richards & Engle, 1986, p. 206