فقه التمکین 165

3شنبه 19تیر 1403-3محرم 1446-9ژولای 2024-درس 165فقه توانمندسازی – شرائط توانمندسازان
مساله :از شرائط مهم توانمندسازان “عدم رها سازی و واگذاری” توان پذیران به حال خود است
شرح مساله : معلوم شد که بین رب و مربوب رابطه توانمندسازی برقرار است خداوند به عنوان مالک مدبر با تعلیم و تجهیز و تسخیر و…. مربوب خود را مداوما تقویت و توانا میکند خصوصیات و اوصاف رب العالمین در فرآیند توانمندسازی به نسبت خود اوصاف مدیران جهان در تدابیر نیابی خود باید واجد باشند . البته مربوب در مقابل رب استحقاقی ندارد و لی طبق قاعده لطف و امتنان میتواند در قابل دعا و التماس مطالبه توان کند مثلا بگوید:” قو علی خدمتک جوارحی و اشدد علی العزیمه جوانحی” یعنی خدایا جوارح و جوانح من را تقویت و تشدید بر خدمت و عزیمت (تصمیم گیری ) فرما . این مطالبه گری توان به اذن خداست که ضمن امر ادعونی داده شده است و پاسخ آن را با استجب لکم تضمین کرده است . با توجه به اینکه همه قوا و توان ها در خدا وند تمرکز دارد (لاقوه الا بالله ) باید طبق توحید در استعانت از او اعانه خواست . استمداد نمود . و لی اگر خلیف خدا حاکم شد طبق خطبه 34 نهج البلاغه از حقوق شهروند انو و رعایا این است که مورد تعلیم و تادیب و توفیر فیئ قرار گیرند که در مقابل بیعت با حاکم شرع و اطاعت و اجابت اوامر و دعوات او به استحقاق آن دست یافته اند . لذا در درجه اول مربوبین رب العالمین مورد توان بخشی امتنانی هستند و در رده های بعدی جزء حقوق رعایا توانمندشدن است و قابل مطاله هم هستند . به هر حال قاعده این است که اوصاف توانمندساز رب العالمین همان اوصاف توانمندسازان سایر رده هاست به حسب رده و طبقه خود . مثلا خداوند معلم است که عالم و علیم است رئوف و رحیم است دانا به ظرفیت های مربوب و متربی ست وساوس نفس او را میداند حوائج او را آشناست تواناییها و دانایی ها را مطابق استعدادها اعطاء میکند تعلیم مالایطاق و تمکین فوق وسع نمی دهد و….. که باید این اوصاف خاص توانمند سازی استقصاء شود وشرائط توانمندسازان در پرتو آن استطهار و استنباط گردد .در این نوبت به وصف “عدم واگذاری مربوب و متربی به حال خود” می پردازیم که از آیه شریفه ” مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَى ” . “پروردگارت تو را وانگذاشته و دشمن نداشته است ” که برای اهمیت این وصف و توصیف تمکن ساز مستظهر به چندین سوگند شده است . مبنای توانمندسازی عدم تودیع است یعنی عدم ترک و توجه است یعنی باید توان پذیر را قبل از استخدام وارد یک فرآیند نمود با توجه کامل بدون بغض و خشونت و دشمنی بلکه با دوستی و محبت و یعنی توانمندساز دارای دو ویژگی است توجه کامل و عدم خشونت .
بر مبنای این وصف چند سرفصل از انواع توانمندسازی ها را هم عرضه میفرماید . مانند
1- اعطائات رضایت بخش :
2- ماوی دادن :
3- و بی نیاز کردن و رفع عیلوله نمودن
4- و هدایت کردن و راهنمایی نمودن و مسیر یابی است