استاد آیت الله قوامی در نشست علمی با موضوع مسجدمحوری و شاخصه‌های مسجد طراز که در مسجد امام خمینی شهرک شهید محلاتی تهران با حضور جمعی از فعالان و دغدغه‌مندان موضوع مسجد برگزار گردید، محله‌محوری با محوریت مساجد و شبکه علما را اصلی‌ترین الزام تحقق حلقه‌های میانی و مردمی‌سازی ساختار اداره کشور دانستند و تأکید کردند: شکل‌دهی به شبکه‌های مردمی بدون محوریت امامان جماعت و علما مردم‌محوری سکولار است و نمی‌تواند مشکلات موجود را حل کند. امام امیر است، امارت مال ماست، اما دیگران مصادره کردند. این اصطلاحات مال اهل سنت نیست، آن‌ها مصادره کرده‌اند. امارت مال خطبه غدیر است.
ایشان با بیان اینکه الگوی محله فاضله طبق مبانی دینی و بر اساس محصول سه سال درس خارج فقه التنظیم پردازش شده است گفتند: یاران محله مورد انتخاب مردم و مورد تفویض امام محله هستند و در هماهنگی با یکدیگر دقیقاً مانند هیات دولت و قوای سه‌گانه کشور، محله را اداره می‌کنند. نباید به ساختار اداره داخل مسجد دست بزنیم. داخل مسجد عبارت است از محراب و منبر و هیئت امنا و پیش‌نماز و خادمی که این امور را اداره می‌کنند و از زمان حضرت آدم علیه السلام تا امروز بوده و از این به بعد هم نباید دست بخورد. اما مسجد باید به وظیفه تمدنی خود در اداره اجتماع عمل کند و راه آن تشکیل قوای سه‌گانه در محله است. نیازهای یک جامعه کوچک یا آبادانی و پیشرفت است که در قوه مجریه خلاصه می‌شود، یا فکر و برنامه‌ریزی است که متعلق به قوه مقننه است و یا فصل خصومات و اختلافات است که قوه صلحیه و قضائیه است. هر نیازی داشته باشید در یکی از این طبقات جا می‌گیرد.
ایشان ضمن تشریح ساختار مطلوب اسلام برای اداره محله گفتند: محله مرز و نفوس و آمایش مشخص دارد که تحت رهبری امام است. امام رو به محله دارد. کسی را نصب می‌کند که مدیر محله باشد و و ظائف آن همان وظائف رئیس جمهور است. کسی را نصب می‌کند و می‌گوید تو صلح‌یار باش. تو حق تشکیل پرونده نداری، پرونده مال دادگاه است. تو باید پیشگیری کنی نه درمان. صلح‌یار معلم اخلاقی هم دارد که موعظه می‌کند. هر محله یک واعظ دارد. امر به معروف و نهی از منکر هم شاخه صلح‌یاری است. این‌ها پرستاران بهداشت قضایی هستند. قوه دیگر هم پارلمان محلی است که با انتخاب مردم تشکیل می‌شود. این‌ها مجموعاً سی نفر هستند که محله را اداره می‌کند.
استاد قوامی با اشاره به اینکه طبق تفاهم بنیاد فقهی مدیریت اسلامی با دانشگاه علمی کاربردی، رشته مدیریت محله تصویب شده است گفتند: این یاران محله در قالب این رشته آموزش می‌بینند. این‌ها چون بومی محله هستند انگیزه برای پیشرفت محل زندگی خود دارند. تمام ادارات باید نماینده‌ای در محل داشته باشند، منتها نماینده‌ای که مردمی باشد، نه سازمانی.
در این جلسه، حجت الاسلام و المسلمین گودرزی ضمن بیان اینکه به برنامه‌های اخیر توسعه کشور نقد جدی وارد است گفتند: شکل‌گیری نهادهای اجتماعی باید بر این اساس باشد که مسجد به عنوان سلول بنیادی جامعه‌سازی مطرح باشد. در ادبیات جامعه‌شناسی مدرن، دین به عنوان نهادی در عرض نهادهای دیگر اجتماع عنوان می‌شود که در دیدگاه دینی و غیرسکولار چنین امری قابل پذیرش نیست. نهادها بر خلاف سازمان‌ها انتزاعی، تدریجی و تأثیرگذار بر شکل‌گیری سازمان‌ها هستند. دین یکی از نهادهای اجتماعی در کنار دیگر نهادها نیست، بلکه نهادساز است. هیچ نهادی در عرض آن نیست، بلکه تمام نهادها در ذیل آن هستند.
وی تأکید کرد: نهادهای اجتماعی جدید به علت تضاد با مبانی فرهنگ ما هیچگاه به طور کامل شکل نگرفتند، زیرا با این بستر سازگاری ندارد، لذا این نهادسازی‌ها پیوندی بوده که جواب نداده است. دیوان‌سالاری ما با هویت ما سازگار نیست. ما دچار هرج و مرج نهادی هستیم. یکی از آسیبها دیوانی شدن و سازمانی شدن نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی است. حضرت آقا به بسیج در این خصوص تذکر دادند، وقتی به بسیج تذکر می‌دهند، تکلیف مابقی سامان‌ها معلوم است. این زنگ خطر است.
حجت الاسلام و المسلمین گودرزی تأکید کردند: اگر ساختار اجتماعی ما طوری باشد که مساجد به کل تعطیل شوند و مشکل خاصی برای جامعه پیش نیاید، این ساختار سکولار است. ما تعریف علمی و متقن از مسجد نداریم. تعریفی ناظر به کاربرد و اثرگذاری مسجد به عنوان پیشران جامعه نداریم. در سند ملی مسجد این ایراد وجود دارد. ما باید مسجد را عمیق‌تر از این‌ها ببینیم. مسجد نهادی ذیل شخص ولی فقیه است. یکی از ایرادات وارد به عملکرد مساجد این است که دخالت‌های سازمان‌های مختلف ما در مساجد باعث شده هویت اجتماعی و نهادی آن تضعیف بشود.
ایشان ضمن برشمردن برخی مصادیق اقدامات تضعیف‌کننده نهاد مسجد گفتند: امروز مسئولین از یک خبرنگار بیش از مسجد حساب می‌برند. مسجد باید در برابر مسئولین خضوع کند و برای یک کار جزئی نامه بگیرد، در حالیکه این با هویت مسجد سازگار نیست. راه تحقق مسجد حقیقی ایجاد مصونیت نسبی برای مساجد است، همان مصونیتی که در غرب برای رسانه‌ها وجود دارد و همه از آن‌ها حساب می‌برند. ما حتی در پادشاهی صفوی یک سامانه اعتراضی تحت عنوان بست‌نشینی داشتیم، اما امروز ما سامانه اعتراض نداریم. این باعث می‌شود انعطاف ساختاری حکومت کاهش پیدا کند. آنجا که می‌تواند اعتراضات را با جهت درست توسط مؤمنین مدیریت کند مسجد است.
